Carmina Burana

Carmina Burana

“Carmina Burana” is een verzameling van middeleeuwse liederen en gedichten die in de 13e eeuw in Beieren werden geschreven. De liederen, die voornamelijk in Latijn, Oudfrans en Middelnederlands zijn geschreven, behandelen onderwerpen zoals liefde, drank, geluk en verdriet.

In de moderne tijd is “Carmina Burana” vooral bekend geworden door de oratoriumversie die Carl Orff in 1936 componeerde. Deze versie werd snel een klassieker en wordt nog steeds vaak uitgevoerd door koren en orkesten over de hele wereld.

In Nederland en Vlaanderen zijn er verschillende uitvoeringen van “Carmina Burana” te vinden, zowel in klassieke concertzalen als in minder traditionele settings. Er zijn ook verschillende Nederlandse en Vlaamse vertalingen van de teksten beschikbaar, waardoor het werk toegankelijk is voor een breed publiek.

Wat betekent Carmina Burana

“Carmina Burana” betekent letterlijk “Liederen uit Beieren“. Het is de naam die gegeven is aan een verzameling middeleeuwse liederen en gedichten die in de 13e eeuw in Beieren (in het zuiden van Duitsland) werden geschreven. Deze liederen en gedichten werden ontdekt in de 19e eeuw in een klooster in de buurt van Beieren en zijn sindsdien een belangrijk onderdeel geworden van de Europese muziekgeschiedenis.

Het oratorium van Carl Orff (1936)

Carl Orff’s “Carmina Burana” is een bekend en veelgeprezen oratorium, dat werd gecomponeerd in 1936. Het werk is gebaseerd op een verzameling middeleeuwse liederen en gedichten die in de 13e eeuw in Beieren werden geschreven. Deze liederen en gedichten behandelen onderwerpen zoals liefde, drank, geluk en verdriet, en zijn geschreven in Latijn, Oudfrans en Middelnederlands.

Orff’s versie van “Carmina Burana” is uniek en heeft een aanzienlijke impact gehad op de muziekwereld. Het werk is bekend om zijn opzwepende ritmes en dramatische vertellingen, en heeft een reputatie als een van de meest indrukwekkende oratoria van de 20e eeuw.

Orff componeerde “Carmina Burana” in de jaren dertig, een tijd van politieke onzekerheid en spanning in Europa. Hij was geïnspireerd door de middeleeuwse teksten en wilde een werk creëren dat de menselijke emoties benadrukte die in die teksten beschreven werden. Hij gebruikte een eenvoudige en directe compositiestijl die de emoties en verhalen in de teksten benadrukte.

Het oratorium bestaat uit drie delen, elk met een eigen sfeer en thema. Het eerste deel beschrijft de lente en de liefde, het tweede deel gaat over drank en vermaak, en het derde deel beschrijft de verwoestende gevolgen van deze vermaakzucht. Orff gebruikte een groot orkest en koor om deze verhalen tot leven te brengen, en creëerde een emotioneel geladen en krachtig werk.

“Carmina Burana” werd snel een klassieker en wordt nog steeds vaak uitgevoerd door koren en orkesten over de hele wereld. Het werk is een belangrijk onderdeel geworden van de Europese muziekgeschiedenis en wordt beschouwd als een van de meest indrukwekkende oratoria uit de 20e eeuw.

Carl Orff's "Carmina Burana" is een belangrijk werk in de muziekgeschiedenis, bekend om zijn opzwepende ritmes, dramatische vertellingen en emotionele kracht. Het blijft een intussen veelgeprezen en uitgevoerde klassieker.

Teksten bij het oratorium “Carmina Burana” van Carl Orff

De teksten bij het oratorium “Carmina Burana” zijn afkomstig uit de middeleeuwse verzameling liederen en gedichten die de basis vormen voor het werk. Orff gebruikte deze teksten en creëerde een uniek en indrukwekkend oratorium, waarin de emoties en verhalen in de teksten tot leven worden gebracht.

De teksten beschrijven onderwerpen zoals liefde, drank, geluk en verdriet, en zijn geschreven in Latijn, Oudfrans en Middelnederlands. Het oratorium bestaat uit drie delen, elk met een eigen sfeer en thema, en de teksten spelen een cruciale rol in het vertellen van de verhalen en het uitdrukken van de emoties in het werk.

Als je het oratorium uitvoert, zijn de teksten meestal in het Latijn, Oudfrans of Middelnederlands, hoewel er ook moderne vertalingen beschikbaar zijn in verschillende talen. Het is belangrijk om te benadrukken dat de teksten een integraal onderdeel zijn van het oratorium en een cruciale rol spelen in het creëren van de emotionele impact van het werk.

Voorbeeld van een tekst tekst uit het oratorium “Carmina Burana” van Carl Orff

O Fortuna,
velut luna
statu variabilis,
semper crescis
aut decrescis;
vita detestabilis
nunc obdurat
et tunc curat
ludo mentis aciem,
egestatem,
potestatem
dissolvit ut glaciem.

Sors immanis
et inanis,
rota tu volubilis,
status malus,
vana salus
semper dissolubilis,
obumbrata
et velata
michi quoque niteris;
nunc per ludum
dorsum nudum
fero tui sceleris.

Sors salutis
et virtutis
michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria.
hac in hora
sine mora
corde pulsum tangite;
quod per sortem
sterte manum,
sors exit sua.

Veni, veni, venias,
ne me mori facias;
fac, ut ardeat cor meum
in amando.

Veris leta facies
ornate decorum
primo flore,
iuniorem;
delectabiles
dulces amores,
lascivos refert hiemores.

Si puer cum puellula
per campos it,
dulces comitatur amores.

Fortuna Imperatrix Mundi

Dit is slechts een klein deel van de tekst uit het oratorium, maar het geeft een indruk van de emoties en verhalen die in de teksten worden beschreven. Het is belangrijk op te merken dat de teksten zijn geschreven in het Latijn, Oudfrans en Middelnederlands, en dat moderne vertalingen beschikbaar zijn in verschillende talen.

Vertaling van deze tekst in moderne Nederlandse taal

O Fortuin,
net als de maan
altijd veranderend,
altijd groeiend
of afnemend;
een verfoeilijk leven
nu hardvochtig
en dan verzorgend,
speel je met de geest,
armoede,
macht
verdwijnt als ijs.

Een lot dat onuitstaanbaar en nutteloos is,
jij, draaiende wiel,
slechte toestand,
zinneloze zaligheid
altijd onbestendig,
verduisterd
en verhuld
doe je ook tegen mij;
nu, door het spel,
dragend een naakte rug,
draag ik de verantwoordelijkheid voor je misdaden.

Een lot van gezondheid en deugd
nu tegengesteld aan mij,
er is affectie
en gebrek
altijd in slavernij.
Op dit moment
zonder uitstel
raak het hart aan met een slag;
door lot
strek de hand uit,
het lot verlaat.

Kom, kom, kom,
laat mij niet sterven;
maak dat mijn hart brandt
door de liefde.

De gezichten van de lente
prachtig versierd
met de eerste bloemen,
jongere;
aangename
zoete liefdes,
lieve verstrooidheid in de winter.

Als een jongen met een meisje
over de velden gaat,
begeleidt hij zoete liefdes.

Fortuin, heerser van de wereld

Bedankt voor het lezen en delen!

tekst met hulp van OpenAI’s ChatGPT Language Models – Beeldvorming Picsart