Table of Contents
Gesterkt door Maria Virga Jesse
Het verhaal van Virga Jesse, een iconische figuur geworteld in de stad Hasselt, België, is niet alleen een getuigenis van religieus geloof, maar ook van cultureel erfgoed dat de gemeenschap al eeuwenlang verbindt. De term “Virga Jesse,” wat “tak van Jesse” betekent, verwijst naar een gotisch houten beeld van de Maagd Maria, dat sinds de 14e eeuw in Hasselt wordt vereerd. Deze historische en religieuze schat speelt een centrale rol in lokale tradities en feesten, die tot op de dag van vandaag duizenden pelgrims en toeristen naar de stad trekken.
Historische Achtergrond
Het Virga Jesse-beeld, een indrukwekkend gotisch kunstwerk, is een houten sculptuur van ongeveer 100 centimeter hoog. Het beeld wordt gekenmerkt door een polychrome afwerking, waarbij verschillende kleuren zijn gebruikt om symbolische betekenissen over te brengen. De kleuren en details op het beeld weerspiegelen de diepgaande religieuze toewijding die in de Middeleeuwen gebruikelijk was. De Maaslandse gotische stijl, kenmerkend voor de regio rond de Maas, is duidelijk zichtbaar in de expressieve gelaatsuitdrukking van de Maagd Maria en de verfijnde details van haar gewaden. De oorsprong van het beeld is enigszins in nevelen gehuld, maar experts vermoeden dat het werd vervaardigd in een lokale werkplaats in de late 14e of vroege 15e eeuw, mogelijk beïnvloed door de Luikse school van beeldhouwkunst.
Religieuze Betekenis
De naam “Virga Jesse” heeft een diepe bijbelse betekenis en verwijst naar de profetie in het boek Jesaja (11:1), waarin wordt gesproken over een “tak” (virga) die zal ontspruiten uit de stam van Jesse, de vader van koning David. Deze tak symboliseert de geboorte van Jezus Christus, die uit het huis van David zal voortkomen. In de christelijke iconografie wordt deze genealogie vaak weergegeven in de vorm van de “Boom van Jesse“, een stamboom die de afstamming van Christus toont. Het Virga Jesse-beeld in Hasselt wordt daarom niet alleen vereerd als een afbeelding van de Maagd Maria, maar ook als een symbool van de vervulling van deze messiaanse profetie.
Feesten en Processies
Een van de meest indrukwekkende uitingen van de toewijding aan de Virga Jesse is de zevenjaarlijkse Virga Jesseommegang, een grootschalige religieuze processie die elke zeven jaar in augustus plaatsvindt. De oorsprong van deze ommegang gaat terug tot 1682, toen de inwoners van Hasselt de Virga Jesse aanriepen om hen te beschermen tegen rampen en ziekten. Sindsdien is de ommegang uitgegroeid tot een van de belangrijkste religieuze en culturele evenementen in Vlaanderen.
Tijdens de ommegang wordt het Virga Jesse-beeld door de straten van Hasselt gedragen, begeleid door honderden deelnemers in historische en religieuze kostuums. De processie wordt voorafgegaan door weken van voorbereiding, waarbij de stad zich onderdompelt in een sfeer van religieus feest, kunst, en gemeenschap. De volgende Virga Jesseommegang staat gepland voor augustus 2024, met als thema “Gesterkt door Maria Virga Jesse“. Dit thema onderstreept de rol van Maria als beschermheilige en bron van kracht voor de gemeenschap.
De Virga Jesseommegang is door de Vlaamse overheid erkend als onderdeel van het immaterieel cultureel erfgoed van Vlaanderen. Deze erkenning benadrukt de historische en culturele waarde van de ommegang, die niet alleen een religieuze viering is, maar ook een viering van de identiteit en tradities van Hasselt en zijn inwoners.
Gerelateerde Instellingen
De invloed van de Virga Jesse beperkt zich niet alleen tot de religieuze sfeer. In Hasselt draagt een van de grootste gezondheidsinstellingen in de regio de naam van deze heilige icoon: de Jessa Ziekenhuiscampus. Dit moderne ziekenhuis, dat verschillende zorgdiensten aanbiedt, waaronder spoedeisende hulp, is een belangrijk onderdeel van de gemeenschap. De keuze voor de naam “Jessa” is een eerbetoon aan de Virga Jesse en weerspiegelt de blijvende impact van deze religieuze traditie op de stad en haar inwoners.
Conclusie
De Virga Jesse is meer dan een religieus beeld; het is een levend symbool van de historische en culturele identiteit van Hasselt. Door de eeuwen heen heeft dit beeld niet alleen overleefd, maar ook een centrale rol gespeeld in het verenigen van de gemeenschap, het overbrengen van religieus geloof, en het behouden van eeuwenoude tradities. Met de komende Virga Jesseommegang in 2024 blijft deze traditie voortleven, een baken van geloof en gemeenschap dat generaties verbindt en inspireert.
Online bronnen
Voor verdere verdieping in de geschiedenis en culturele betekenis van de Virga Jesse, en om actuele ontwikkelingen rondom de ommegang van 2024 te volgen, kunnen online bronnen en lokale archieven geraadpleegd worden. Deze bevatten uitgebreide documentatie en bieden inzicht in zowel de historische wortels als de hedendaagse relevantie van dit unieke erfgoed.
Hier zijn enkele betrouwbare online bronnen die meer informatie bieden over de Virga Jesse, haar geschiedenis, en de ommegang in Hasselt:
- Website van de Virga Jessefeesten
De officiële website biedt gedetailleerde informatie over de geschiedenis van de Virga Jesse, de ommegang, en aanverwante evenementen. Hier vind je ook updates en programma’s voor de komende feesten in 2024. - Erfgoedcel Hasselt
Erfgoedcel Hasselt verzamelt en documenteert het culturele erfgoed van Hasselt, inclusief de Virga Jesseommegang. Hun site bevat artikelen, archiefmateriaal, en verwijzingen naar publicaties. - Toerisme Hasselt
De toeristische website van Hasselt biedt achtergrondinformatie over de stad en haar tradities, waaronder de Virga Jessefeesten. Hier kun je meer lezen over de rol van deze festiviteiten in het toerisme van de stad. - Onroerend Erfgoed Vlaanderen
Op deze site vind je informatie over het immaterieel cultureel erfgoed van Vlaanderen, inclusief de Virga Jesseommegang. Het biedt een breder perspectief op de betekenis van dit erfgoed binnen de Vlaamse cultuur. - KADOC – Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving
KADOC, verbonden aan de KU Leuven, heeft een uitgebreide collectie aan bronnen over religie en cultuur in België. Zij bieden ook toegang tot academische publicaties en archieven met betrekking tot de Virga Jesse en andere religieuze tradities in Vlaanderen. - Digital Library for Dutch Literature (DBNL)
DBNL biedt digitale toegang tot Nederlandse literatuur en historische teksten, waaronder werken die verband houden met de religieuze en culturele geschiedenis van de Lage Landen, zoals de Virga Jesse. - Historische Documenten via Google Books
Google Books bevat talloze historische werken en onderzoeksdocumenten waarin de Virga Jesse en de ommegang worden besproken. Zoek naar termen zoals “Virga Jesse” en “Hasselt ommegang” om relevante boeken en publicaties te vinden.
Door deze bronnen te raadplegen, kunnen geïnteresseerden een dieper inzicht krijgen in de historische en culturele context van de Virga Jesse en de rijke tradities die hiermee verbonden zijn.
Als je nog meer verzoeken hebt of verder wilt duiken in deze prachtige wereld van kunst en geschiedenis, laat het me gerust weten.